Варта адзначыць, што не ўсе польскамоўныя вершы Яна Чачота з’яўляюцца на цяперашні момант перакладзенымі. У вершы «Na śmierć szpaka» Ян Чачот называе свой край «Белай Руссю»: «Sława nauk po Białej tak błaka sie Rusi» (радок 77). У вершы «Duma nad mogiłami Francuzow» паэт апісвае вайскоўцаў з арміі Напалеона, як абаронцаў вольнасці беларускага краю[49]
Цвяткоў, Л. Таварыства філёматаў (Некаторыя цікавыя рысы аб’яднаньня маладых пісьменьнікаў у Вільні, больш чымся за сталецьце перад нашаю эпохаю) // Маладняк. — 1927. — № 1. — С. 63
«Opuściłem po Imieniu Maryi wasz k ra j, i
znowu chcąc nie chcąc powrócić mi trzeba było
— 1 2 7 —
na białoruski a ledwie co nie rozsiejski»
«Tomasza biskupa z tułacza uczułem
się wraz w możności stania się obywatelem bia-
130
loruskim mohylewskiej gubernii»
— 1 3 1 -
«jeźlibym pozostał ja k dziś jestem, nie uważałbym
się też nieszczęśliwym.
1 luty 1846.
Fryczyński wręcz mi oświadczył, że w te ra
źniejszym tłumie i stanie okoliczności, nie przy
jąłb y naw et w darze m ajątku na Białej Rusi, nie
m ając wprzódy»
«Na tych tylko warunkach mógłbym się
odważyć korzystać z łaskaw ej propozycyi p. Do
browolskiej , znając stan obecny włości i m ająt
ków białoruskich. »
«Propozyeya powołująca do usługi w 0-
dessie i do poświęcenia się włości w mohylew-
ckiej stronie, wysłana ze sztafetą z Kamieńca
w dzień św. Tomasza apostoła, dogoniła mię na
schyłku ubiegłego roku, także w dzień mojego
świętego imiennika, już wśród śnieżnej zamieci
w samotnej podróży napowrót na Białoruś»
«A tak sługa boży, carski ra jc a, oszmiański
— 140
szlachcic, litewski obywatel, ziemi białoruskiej po
siadacz i setki dusz wladacz»
«Na moje zaprosiny ku końcowi we-
— 143 —
sela zbierali się z Nowogrodzkiego Otton Slizieů
i oboje Zawadzcy z K roszyna, do których zaślu
bienia przed odjazdem moim na Białoruś należa
łem. »
«Z Kochaczyna bez pomocy
teści bogatej nic mieć nie mogliśmy; ale ona nie
zdaje się wcale troszczyć o wczesnem i należy-
tem nas wspomożeniu, zwłaszcza, że posag nale
żący się Brygidzie obróciła na poprawienie inte
resów pana Mieczysława syna swego, dla którego
kupiła powtórnie na Białorusi m ajątki znaczne J a
nów i Konstantów, ale także ja k Kochaczyn nie
rychło zdolne dawać dochód.»
«W ostatniem mojem poszukiwaniu
— 1 5 6 ~
ozHak sposobnych dać poznać geognostyczny skład
i konfiguracyą Białej i Czarnej Rusi, a w części
L itw y, powziąłem nadzieję o możności odkrycia
kopalń soli lub źródeł»
«Pora do podróży naszej na Białoruś
sprzyjała nam dobrze, mile byliśmy przyjmowani
w Miasocie u Tyszyńskich i Muchlińskich, w Ra-
doszkowicach u ks. Drawdzika, W Mińsku odwie
dzaliśmy Ślizienia Mieczysława. »
«Nowonarodzony w niedzielę
pierwszą adwentową został ochrzczony na imie
dziadka swojego Stanisław a, do którego dodane
_ 174 —
białoruskie (Samuś) Samson.»
«Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus i Ma-
rya Niepokalanie poczęta N. Panna Bogarodzica.
29 stycznia 1855. W Kochaczynie na Białejrusi»
«Do imienin Justyny i Bry
gidy nędznie przetyraliśm y lato u źródeł Wilii i
Berezyny, pod skrzydłem cudownej Najświętszej
— 182 -
Matki okolic Budzław ia, gdziem się widział ze
Szwykowską Olimpią, która do ojca swojego przy
jeżdżała po błogosławieństwo dla Mirci narzeczo
nej Mężyńskiemu obywatelowi z Białej Rusi, i S.
Justyny w Doktujcach.»
«Więzień nad W ilią,
tułacz nad U ralem , ubogi i cierpiący nad Newą,
chory nad Niemnem, urzędnik nad D źw iną— nie
przytuliła mnie przyjaźń na Litwie, górnictwo n a
Żmudzi, powinowactwo i drużba uczóna na Czar
nej , obywatelstwo i pobożność nad Dnieprem na
z. 24
— 186 -
Białej Rusi, i póki żyję mam byćże wygnańcem
i pielgrzymem ?.. Jeszcze do tego stoi mi otworem
Podole i Wołyń, Czerwona Enś i Wszech Polska»
«T o m a s z Z a n umarł w Kochaczynie na
Białej Rusi, na łonie rodziny i przyjaciół,
dnia 7 Lipca 1855 roku o godz. 3ciéJ’ rano.
Stan zdrowia jego oddawna już był nadwe
rężony, ale zgon nastąpił wcześniej, w skutek
złego leczenia, które sprawiło atak apoplek-
tyczny. Pochowany w parafii Kochaczyúskiój
w Smolanach, gdzie mu książę Władysław
Lubomirski kosztem swoim położył nagrobek,
z napisem: „Miły Bogu i ludziom Tomasz Zan,
którego pamiątka jest w błogosławieństwie.»
Из мемуаров Яна Цедровского
 |
| Временник императорского московского общества истории 1855, кн. 23 |
Комментариев нет:
Отправить комментарий