Дневник Михаила Казимира Рыбоньки

Дыярыюш князя Міхала Казімера Радзівіла 

Дыярыюш Князя Міхала Казімера Радзівіла, Ваяводы Віленскага, Гетмана Вялікага В.К.Літ. // Спадчына. 1994. №4. С. 18-47; 1994. №5. С. 37-57; 1995. №1. С. 52-65; 1995. №2. С. 47-76; 1995. №4. С. 35-60; 1995. №5. С. 135-161; 1995. №6. С. 170-199; 1996. №1. С. 195-223; 1996. №2. С. 205-233; 1996. №4. С. 219-250.

1. пасьля тае цырымоніі ўся кампанія абед ела ў замку; па абедзе быў карузэль з двох бандаў, палякаў i немцаў, першай я шэфам быў; Іхмці п.п. былі: Рэйтан, стражнік Наваградзкі, харунжы мой усарскі, Андрэй Абрамовіч, стольнік Віленскі, харунжы, Ежы Абрамовіч, харунжы петыгорскі, Геранім Казятульскі, ротмістар ад выбарнае стражы, Ян Младэцкі, Ежы Барташэвіч, Ян Нарніцкі, Сержпутоўскі, - усё таварыства петыгорскае;  другой банды князь канюшы В. К. Літ. за шэфа быў; былі: Лявон, крайчыч В. К. Літ., Станіслаў, ваяводзіч Наваградзкі, княжычы Радзівілы, кадэты рэгімэнту пешага польнай булавы В. К. Літ., таксама - Станіслаў Лоііат, пісар Смаленскі, Ян Яблоньскі, чэсьнік Наваградзкі i енэрал - ад'ютант польнай булавы В. К. Літ., Мітарноўскі, маёр пешы, Пэтэрсан - драгонскі, Рэйбніц - пешы, Аўэрсвальд - войска В.К.Літ. капітаны; pretia [236] выйгралі: Казятульскі - пярсьцёнак, Яблоньскі тры - загарак, пугіляр i парахаўнічку, Барташэвіч - рукаятку асьпісавую. Па скончаным карузэлі прамававаў я на палкоўніцтва, па сьмерці Ям п. Завішы, маршалка надворнага В. К. Літ. i палкоўніка рэгімэнту маяго драгонскага, Ям пана Аўсянага, пісара скарбовага В. К. Літ., обэрштлейтнанта таго ж рэгімэнту; потым на обэрштлейтнанцтва прамававаў я Ям пана Бэкера, заслужанага ў войску енэрал - ад'ютанта польнай булавы В. К. Літ. Перад вячэрай спатыкаў за местам матку маю, з каторай i брат мой, кн. стараста Перамышльскі, прыехаў i стаў у замку, а матка мая ў плябаніі.

2. Дамовымі заняты быў справамі. Пан Незабытоўскі з жонкаю быў у мяне; у гэты дзень, скінуўшы строй францускі, убраліся па - польску.

<...>

 тым сьпявана было Те Deum laudamus, па сканчэньні каторага кароль перад тым жа аўтаром падпісаў pacta conventa гэткімі словамі: «Augustus electus Rex» [212] потым нас усіх трактаваў, i абед мы з Панам елі, а дамы нашыя польскія ў іншым пакоі з каралеваю таксама елі. Нанач сюды вярнуліся да Жыхлінскіх Гураў.

3. Прыбыў да мяне да Страсбурга ксёндз Балімоўскі, езуіт, каторы быў казнадзеем яшчэ ў айца маяго, а зараз у караля Станіслава, каторы на той час у Вэйсэнбургу, недалёка Страсбурга прабываў. Ксёндз той, старой канфідэнцыі i прыязьні быў i пэрсвадаваў, ажэбы ехаў да караля; я адважыцца ні мог, дык экскузаваў, што чалавек я малады, прамоцыі патрэбна яшчэ, а праз маю там бытнасьць услугі маёй ня шмат выказаў бы, а Двор наш Польскі, пэўна, на мяне б уразіўся;

4. На пакоях падчас абедаў цэсарскіх, потым абед еў у сябе, па абедзе меў гонар у замку, на апартамэнтах, мець аудыенцыю ў арцыкнязёўны Марыі Амаліі, дачкі цэсара Юзафа народжанай anno 1701, д. 21 кастрычніка i таксама сястры малодшай каралевы нашай Польскай;