понедельник, 24 июля 2023 г.

Суффикс -ишки в литовской и белорусской топонимике

 

Зноу паглядзiм як у 1529 року размаулялi нашы продкi - лiтвiны, у месте Жыжмары (каля Ковны (зараз у Летуве "Каунас"), i усе пабачать, што размаулялi яны на нашай сакавiтай мове таго часу. "Трокi", "Кратунiшкi" - усё па славянску. Лiтва - славянская зямля i краiна лiтвiнау (па расiйску зараз "беларусау").
"...И тые люди рекли мы з отчызны своее никаторое иншое службы не служывали, ани дякла даивали, толко скарбу господарского стережемъ, а на войну ездимъ и городъ у Троцохъ посполъ з иншыми бояры робимъ; а што жъ онъ менуеть, ижъ мы дякло даемъ и сохою и з бороною ходимъ, правда естъ, ижъ еще дедомъ нашымъ придал...землю постовскую тяглую на имя Кратунишки для того, што земли нашое отчизное мало подъ нами было которую жъ есмо розделили межи собою, и тепере з нее служым..."


Литвинофреники почему-то наивно полагают, что суффикс -ишки «славянский», хотя встречается он только на этнографически литовской земле: Литве, Жемайтии, Прусской Литве. В Беларуси данный суффикс в названии населенных пунктов употребляется исключительно в приграничной с Литвой зоне, так как там когда-то жили литовцы и дали такие названия на своем языке

Еще шизолитвиники прибегают к такой уловке, что, мол,  все названия на -ишки - славянские, и вот только на -ишкес, -ишкис, -ишкяй, -ишкей - литовские. Действительно, в документах, писанных по-русски или по-польски отдавалось предпочтение к написанию населенного пункта на -ишки. Также на российских и советских картах XIX- нач. XX веков можно заметить, что населенные пункты Литвы писались на -ишки, тогда как в советской и независимой Литве названий на -ишки старались избегать: в нормированном литовском языке принято писать такие названия на -ишкис, -ишкес, -ишкяй, а также -ишке. Однако, если мы говорим про XIX век и ранее, то в литовском языке вполне могла употребляться форма мужского рода множественного числа на -ишки. Каждый, кто знаком с литовским языком, знает, что данный суффикс присущ литовскому языку, например по-литовски vyriški batai - мужские туфли. 

Если изучать советскую карту РККА 1935 года, то можно заметить, что в районе Каунаса, Кедайняй, к северу и югу от них, окончания населенных пунктов на -ишкис, -ишкяй, -ишке сменяются на -ишки с запада на восток. Это произошло из-за "склеивания" двух карт. Слева - литовские названия, справа - польские или русские.  

 




Если посмотреть на польские междувоенные карта, то также можно заметить, что даже в середине Жемайтии возле Расейняй все названия на -ишки, а не -ишкяй, -ишкис, -ишкес, -ишке. Говорит ли это о том, что это «славянские» названия? 


Также обратим внимание на карту Шуберта времен Российской империи и убедимся, что в России также подобные населенные пункты везде назывались на -ишки. 

В статье Materyały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne t. I, 1896, Obszar języka litewskiego w gubernii wileńskiej можно заметить, что в одной и той же местности вперемешку указаны населенные пункты на -ишки, на -ишкис, -ишкей, -ишкяй, -ишке, -ишкя. Например в гмине Пакретуоне Свентянского уезда: Йодишкис, Адамишкя, Федеришки. 

К какому типу топонимов литвинофреники отнесут топонимы на -ишке, -ишкя, -ишка? К славянскому или литовскому? 
Еще не следует забывать, что подобные топонимы нередко являются составными: Контрымишке Калне, Киучишка Пева, Ваишкишке антклетшила, Антникпявня шейминишкя, Апидеме волоткишки, Апидеме римдейкишкя, Бернатишка шурикайтя, Богданишка анткулю тильту, Будришкя шейрайкишкя, Чужишки Шилас, Вижовя Пошкишки, Виршилишки биржу лавкас, Вишню Лавке Миткишки, Лавке Скеришке, Лавке Стончишке, Гедкантишки апидеми, Глабишкя пелька, Драгонисъ Яговдишки "обаполъ" р. Равдя, Жорис Бенишки, Ильгои Лавринишкя, Ильгоя-Волоткишки, Кайришке лянкале, Можайкишки Ажантоку, Рудишки поежеру, Сеножат Тураинишкю Пявнис, Поаглину мешкишке, Покрусъ дволькю Шейминишкя, Пошкишки Ужбрастисъ, Кгаилотишки Порынгове, Обеляла Славедишке, Петрикишки Бовбля, Хвалоине Спуцишъки Покгаврутис и особенно Апидеме По Шулънелю Шаке Блажеишъка.

Здесь, топонимы на -ишк указаны с окончанием -и, -а, -е, а не -ис, -ас, -ай, -яй. Можно ли назвать данные составные топонимы «славянскими», когда там кроме слова на -ишки, -ишка, -ишкя, -ишке явно видны литовские слова и целые литовские фразы?

 

Летописи ВКЛ: 

 и послал c ним панов своих радных, напервеи c Колюмнов именем Кгрумпа, a другого со Врсином именем Екшис, a третего з Рож именем Кгровъжис

...

A Еикшеви дал остров, которыи по нем назван есть Еикшишки \л.67об.\ и всЂ прилежачое к повЂту Еикшискому. A Кгровъжу дал остров, которыи его именем назвал Кгровжишки, и весь повет прилежачии ку Кровжишкам. 

из lietuviški žodžiai senosios lietuvos raštiniu̜ kalboje:

Продали есмо... сеножатки свои властные... лежачые... у волости вилкиискои, прозываемые урочыщом меновите одну Петрикишку Побростис з мышником

8. Кгрупт. прозываемы урочищом Еибутишкес Слантасъ, на лидым потеребены, дереном зароялн... 1593 Raseinin V.


Панъ Владнславъ Скурвид... кгвалтовъне с помочъаяками своими и щеледю своею... у почы на домъ пана Вилавда и панн малжонъки его, наэвани Кгаилотишки Порынгове,... наехали, врота вытявшы, на подворе з окрыкомъ впадшы жалуючого пана Внлавда забить1 усилуючы шукали.



Первшую ниву Молине Уж Рамонишкес над п е л к а м и



Продали кустов’я нашего побержи иа великои дорозе, едучи зъ Ясвон до Ковпа, кампусу на Стулкгуупе, а в другом месте так же ку* стов*я недалеко от тогож кустов’я Обеляла Славедишке, а на обеих тых побержах сеетца на две солянки сееп’я... А если бы хто из близкихъ наших мели у тын п о б и р ж и наши лродаЛыи уступатися... тогды... маем тыи и об ир ж и проданыи очищати... А Якуб Юркгевнч пред ся мает тыи побиржи купленыи водле купли своее одтримати... 1566 Vilkijos V. Prv,



79. Записую... две части службы людей в е л д о м ы х непохожых... и земли пустовскои велдомскои Петрикишки Бовбля... 1573 (1S75J Mastalčtai prle Paršežerio Paffirio v.



Сеножати и заросли за к о с и н о м на врочищу Меикунишкес моркги 3... etc. 1566 Paštuva Vilkiios v. Ll.

1. Напущаючы быдломъ своимъ на кгрунтъ его властны, овъеомъ засеены и водлугъ звычаю плотом од приварчювъ загорожоиы... на ирочышу названом Апидеме По Шулънелю Шаке Блажеишъка... велъми спашли*.. 1647 Motenai Veliuonos v.



109. Продал... есми... кгрунту моего... на однымъ местъцу урочыщом прозываемые Лавъчынишъкес велдомишъки моръкговъ два... 1629 Rubežaičiai Viešvenų v.


50. Будучы обудъвумъ жалобливымъ... запрошоными од земенина... земли Жомоитское пана Казимера Стрекговского до дому его, названого Хвалоиие Спуцишъки Покгаврутис


АВАК т. XXIV
на осмомъ местцу поля урочищомъ Контрымишке Калне
    niwa Szeyminiszkie prętow cztyrnascie gruntu dobrego... niwa Wayszosilas prętow dwadziescia ... 
    нива с одное стороны подле нивы Виршуловъ
      Лукаша , Януша а Матея Довъгялайтевъ
      на одмену даном Киучишка Пева

      Jan Szczepan Otrębski  в Gramatyka historyczna języka litewskiego пишет об этом суффиксе:

      Постила Даукши
      karaliszkamę miestę - в королевском месте
      kunigui kas yra kunigiszko - ксендзу то что ксендзовское
      nuog wissokios donies weliniszkos iszluosuotas - от всяких поборов дьявольских освобожден
      kunigiškis

      в парафии Тверечюс есть деревня по литовски Каралишкяй - королевские люди
      существительные дваришкис - человек со двора
      намишкис, намишкяй, уже в постиле даукшы
      пакалнишкис - житель низины
      пажеришке - девушка из пажерай
      шалишкяй - люди из Диде Шала
      тевишке - отчий дом, в постиле даукши - отчина
      существуют имена личностей на -ишкис, указывающие на происхождение из местности
      панемунишкис - панемуне
      пунишкис - пуня
      симнишкис - симнас
      шяуленишкис - шяуленай
      вилнишкис - вильнюс
      адутишкис - адутис-адомас,
      йонишкис, бурбишкис, гейстеришкяй - гейстарас,
      мантигайлишкяй - мантигайла,
      мажутишкяй - мажутис,
      гражишкяй - гражис
      шейминишкяй(челядь) - шеймина  

      Теодор Нарбут Pomniejsze pisma historyczne : szczególnie do historyi Litwy odnoszące się

      Властивые литвины занимали главную часть возле замка расположенную. Называлось Старое место или по литвински Siemisze или подзамчее Prapille.

      Вторую часть места занимали русские. Дельница называлась "русской половицей" по литвински Gudiszka

      Третья дельница для иностранного купечества. Называлась купеческой, а на языке хозяев Prekinia или Swieciszka

      Четвертая для немцев называлась Гаштольдовской затем немецкой по литвински Wuokitinia

      Караимская и еврейская дельница. Зовется Черное место или на языке хозяев Juodu mesta

      Для банковских зданий предназначалась "скарбовая" или по литвински Menniciu mesta


       "circa piscinam domini Alberti Ivaskovicz dicta Voyczyskyes et pratum dictum Thekyapyeva" (Codex diplomaticus ecclesia Vilnensis, 1387-1507)


      (Lietuvos inventoriai, XVII a.)

      Zascianek Swilas, zarosli po trosze, gruntu oromego y sianoz^ci wlok dwie, morgow 12.

      Tamze drugi zascianek obok przy granicy paniey Bareikowskiey nazwany Waryszkies, zawiera
      w sobie wlok trzy morg 12


                 

      Materyały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne t. I, 1896, Obszar języka litewskiego w gubernii wileńskiej, s. 55


       Геграфический словарь Жомойтской земли 

      Ваишкишке антклетшила
      Антникпявня шейминишкя
      Апидеме волоткишки
      Апидеме римдейкишкя
      Бернатишка шурикайтя
      Богданишка анткулю тильту
      Будришкя шейрайкишкя
      Чужишки-Шилас
      Векишкесъ Уписъ
      Вея шудишке
      Вижовя Пошкишки
      Виршилишки биржу лавкас
      Вишню Лавке Миткишки, Лавке Скеришке, Лавке Стончишке
      Гедкантишки апидеми
      Глабишкя пелька
      Драгонисъ Яговдишки "обаполъ" р. Равдя
      Ейбутишкесъ слайтасъ на Лыдымъ
      Жорис Бенишки
      Ильгои Лавринишкя
      Ильгоя-Волоткишки
      Ильгоя-Паскабуришкесъ
      Кайришке лянкале
      Можайкишки Ажантоку
      Рудишки поежеру
      Сеножат Тураинишкю Пявнис чынит моркги два прутов..

      вайшосилас
      вилкавишкесъ
      гирдловкис
      дубулис упистирпыс
      жалишкес антгейкелис
      каунос, ур. 251
      Можайкишки Ажантоку
      Пунесъ урочище
      Рудишки поежеру
      Тренетишке Рудишке
      Тройнеягис
      Контримишки Войгине 128 "на четвертом местцу поля урочищом Контримишки Войгине"

      Срюбчишкесъ - речей в поле Шойпях, Велен. вол.
      Валаткишкесъ, въ поле малом гойжове
      Сюйгишкесъ, нива в им. Покопурнях, Росен. вол.
      Тумошишкесъ, сеножать в Корш. вол.
      Чукишкесъ - нива под вербою в им. Талайтишках, Ясвон. вол.
      им. Вавришкес в Ретов. вол
      Юшкишкесъ гала - нива в Добянском поле, Велен. вол.
      Авлишкесъ грунты в Велен. вол.
      Бертишишкесъ - шесть нив в Комп. поле, Вильк. вол.
      Биютишкесъ - две нивы в поле Рощах им. Липнюнах, Велен. вол.
      Буткишкес - нива в поле Явгилях
      Векишкесъ уписъ - нива под селком Ягинишками в Велен. вол.
      Давгалишкесъ - сеножать в Рощен. поле, Росен. вол.
      Ейбутишкесъ слайтас на Лыдым, нива в земле Жомойт.
      Печюгишкесъ пявнисъ - сеножать в им. Гойжове Вильк. вол.
      Ребжде - село подле земли Волоткишкесъ Саргибосъ
      Поминейтишкисъ - лесной и сеножатный грунт в Бержан. Вол.
      Рытики - поле над р. Киршином в Велен. вол. чер. него ручай Ортынишкисъ
      Скайстишкисъ - три нивы в поле Компах Вильк. вол.
      Чоснокишкю пявнисъ - сеножать в поле и округе Гирдвойнах, Роасен. вол.
      Чужишки шиласъ - им. в Берж вол.
      Чечишкя апидемя. нива в Пожебриском поле, Росен. вол.
      Шюйдмонтишке - сеножать Видукл. вол.

      Ваишкишке антклетшила
      Антникпявня шейминишкя
      Апидеме волоткишки
      Апидеме римдейкишкя
      Бернатишка шурикайтя
      Богданишка анткулю тильту
      Будришкя шейрайкишкя
      Чужишки-Шилас
      Векишкесъ Уписъ
      Вея шудишке
      Вижовя Пошкишки
      Виршилишки биржу лавкас
      Вишню Лавке Миткишки, Лавке Скеришке, Лавке Стончишке
      Гедкантишки апидеми
      Глабишкя пелька
      Драгонисъ Яговдишки "обаполъ" р. Равдя
      Ейбутишкесъ слайтасъ на Лыдымъ
      Жорис Бенишки
      Ильгои Лавринишкя
      Ильгоя-Волоткишки
      Ильгоя-Паскабуришкесъ
      Кайришке лянкале
      Можайкишки Ажантоку
      Рудишки поежеру
      Поаглину мешкишке
      Пожинесъ мишкасъ ("называема по литовску"), нива въ Гойжов. поле, Вилькийск. в.
      Покрусъ дволькю Шейминишкя
      Пошкишки Ужбрастисъ, сеножать в Гойжов. поле, Вильк. вол 

       
      Мигишки «по литовску»


      Istorijos Archyvas XVI a.: 
      Пявнис Турайнишкю 423-54
      Сеножат Тураинишкю Пявнис чынит моркги два прутов..
      Узела Мелнишка 506
      Микутишкис 183-8, 184-16
      Литувник Мачул 427-11, 9
      Лавришкис 332-22, 333-20, 55, 334-59
      Матеи мещаникъ Лавришкисъ трима влоке на дани
      Матеи Лавъришкисъ од резы плати
      Наручишке - пустовщизна 91(19)


      Инвентарь Таврогин Браславского повета, АВАК, т. XXXVIII:
      Явнишкис 135, 156
      Michał Iawniszkis
      Wincenty Iawniszkis
      Adam Iawniszkis
      Wieś Iawniszki
      ...
      Stanisław Jawniszkis

      V. MACIEJAUSKIENE LIETUVIU ASMENVARDZIU PRIESAGU PAPLITIMAS XVII A.
       
      Zim Bawliszkis
      Marcin Brunkiiszkisz
      Jus Dyrszyskis
      Jusa Jakowiszkia
      Urban Jamantiszkis
      Piotr Jodyszkis
      Jan Karasiszkis
      Woyciech Konowiszkisz
      Jurgis Pakalniszkis
      Jan Petryszkis
      Woyciech Stagiszkis
      Adam Szukiszkis
      Alexia Wilniszkis

      Lietuviu kalbotyros klausimai, XXI (1981) V. Maciejauskiene Lietuviu antroponimine sistema XVI a.

      Iakub Chwiedkisskis (2, 639), Mikołai Grygiszkis(2, 635), Балътрушъ Лавришкисъ (2, 332), Petrasz Michailiszkis (2, 255), Jan Mikutyszkis (2, 183), Ianik Simoniskis(2, 579), Iurgi Woyciskis(2, 569)
      Maciey Dawnaryszkysz(2, 188), Ян Нарвидишкис (27, 207), Павелъ Бискупишкисъ (13, 311), Kasper Czypiszkis (2, 567), Andrzey Doyniskis (2, 581), Грин Вилкишкис (27, 201), Macziey Zydziszkis
      от названий городов
      Петр Керновишкис (27, 168), Thomasz Eiragolisskis (2, 641), Iurgi Jurbarkisskis (2, 659), Юри Кеидаинишъкис (2, 322), Ian Moissagolisskis (2, 649), Iurgis Punisskis(2, 639), Marczin Upitisskis (2,649), Piotr Wielionisskis (2, 643), Dobko Wilkiiskis (2, 649)

      Наркгейло ковал (6, 39) 6. Lietuvos valstieciu ir miestelenu gincai su dvaru valdytojais

      • Thomaſus Kieydaniſkis Budnik - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Tomas Kėdainiškis Budnikas, he is a resident of Kėdainiai, and a stall-holder (cf. Polish: budnik, Ukrainian: будник, Belarusian: буднік) (Lietuvių kalbos institutas 2012-2021 sv. Budnikas; Ragauskaitė 2006:85).
      • *Maczis Kieydaniſkis Kowal (Polish genitive: Macʒieia Kieydaniſka Kowala) - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Motiejus Kėdainiškis Kalvis, he is a resident of Kėdainiai, and a blacksmith (cf. Polish: kowal, Ukrainian: коваль, Belarusian: каваль)(Ragauskaitė 2006:85).
      • Andrzei Sargeniſſkis Styrnik - 1551-1555 - Modern Lithuanian: *Andrius Sargėniškis Wairininkas, he is a resident of Sargėnai, and a ship's helmsman (cf. Polish: sternik)(Ragauskaitė 2006:86).
      • Петр Керновишкис [Petr Kernovīshkīs] - 16th century - Modern Lithuanian: *Petras Kernaviškis, "a resident of Kernavė." (Maciejauskienė 1981:170)
      • Юри Кульвишкис [Iurī Kul'vīshkīs] - 1542-1544 - Modern Lithuanian: *Jurgis Kulviškis, "a resident of Kulva." (Ragauskaitė 2006: 85)
      • Стась Олетишкис [Stas’ Oletīshkīs] - 1542-1544 - Modern Lithuanian: *Stasys Alytiškis, "a resident of Alytus." (Ragauskaitė 2006: 84)
      • Roman Bierſtaniſkis - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Romanas Birštoniškis, "a resident of Birštonas." (Ragauskaitė 2016: 84)
      • Jan Karmielowiſkis - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Jonas Karmėlaviškis, "a resident of Karmėlava." (Ragauskaitė 2016: 85)
      • Joannes Zeymiskis - 1583-1591 - Modern Lithuanian: *Jonas Žeimiškis, "a resident of Žeimiai." (Ragauskaitė 2006: 85)
      • Tomasz Eiragolisskis - 16th century - Modern Lithuanian: *Tomas Ariogališkis, "a resident of Ariogala." (Maciejauskienė 1981:170)
      • Ian Moissagolisisskis - 16th century - Modern Lithuanian: *Jonas Maišiagališkis, "a resident of Maišiagala." (Maciejauskienė 1981:170)
      • Iurgis Punisskis - 16th century - Modern Lithuanian: *Jurgis Puniškis, "a resident of Punia." (Maciejauskienė 1981:170)
      • Jan Berſtaniſkiſʒ - 1564-1569 - Modern Lithuanian: *Jonas Birštoniškis, "a resident of Birštonas." (Ragauskaitė 2006: 84)
      • Mikolai Hibieniſkiſʒ - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Mykolas Ibėniškis, "a resident of Ibėnai," today there are two neighbouring villages called Didieji Ibėnai, and Mažieji Ibėnai (Ragauskaitė 2006: 85)
      • Maſſiſʒ Kiernuwiſkiſʒ - 1564-1569 - Modern Lithunian: *Motiejus Kernaviškis, "a resident of Kernavė." (Ragauskaitė 2006: 85)
      • Jurgysa Solakyſkys - 1545 - Modern Lithuanian: *Jurgis Salakiškis, "a resident of Salakas." (Ragauskaitė 2006: 86)
      • Endrzey Vylnyskys, and Maczyea Vylnyskys - 1545 - Modern Lithuanian: *Andrius and *Motiejus Vilniškis, "a resident of Vilnius." (Ragauskaitė 2006: 87)
      • Juchno Wyelonyskys - 1545 - modern Lithuanian: *Juchno Veliuoniškis, "a resident of Veliuona." (Ragauskaitė 2006: 87)
      • Catrina Wydrysska (Polish dative case: Catriny Wydrysskie) - 1551-1555 - Reconstructed, modern Lithuanian: *Kotryna Vidriškė (Ragauskaitė 2016: 90). Possibly from one of the villages called Widra in Poland, or Vydra in Ukraine (Sulimierski et al. 1895: 77-78). Ragauskaitė suggests that she was the widow of a man with the byname Vidra, or ūdra "otter."
      • Anna Popyelyszka (Polish accusatve case: Annę Popyelyszkę) - 1542-1544 - Reconstructed, modern Lithuanian: *Ona Popeliškė (Ragauskaitė 2016: 90). Popeliškė is also the name of a village in Vilnius county (Istorinių vietovardžių duomenų bazė sv. Popeliškė).
      • Luchna Zabellyska (Polish accusative case: Luchnę Zabellyskę) - 1551-1555 - Reconstructed, modern Lithuanian: Zabeliškė (Ragauskaitė 2016: 90). Ragauskaitė notes that she was the mother of Jurgy Zabelis. The name Luchna is a diminutive of Liudmila.
      • Павелъ Бискупишкисъ [Pavel" Bīskupīshkīs"] - 16th century - Modern Lithuanian: *Paulius Biskupiškis, from Polish or German biskup "bishop" (Виленская археографическая комиссия 1887:311; Lietuvių kalbos institutas 2012-2021 sv. Biskupas).
      • Матей Тубелишкисъ [Mateĭ Tubelīshkīs"] - 16th century - Modern Lithuanian: *Motiejus Tūbeliškis, from tūbelis "felt" or "felt shoes" (Виленская археографическая комиссия 1887:547; Lietuvių kalbos institutas 2012-2021 sv. Tūbelis).
      • Янъ Пукишкисъ [Ian" Pukīshkīs"] - 16th century - Modern Lithuanian: *Jonas Pūkiškis, from pūkys "fluffy" (Виленская археографическая комиссия 1887:604; Ragauskaitė 2015: 186)
      • Maciey Dawnaryszkysz - 16th century - from the personal name Chwiedko, a diminutive of the name (in modern Lithuanian) Teodoras (Maciejauskienė 1981:169; Sajewicz 2015:75).
      • Mikołai Grygiszkis - 16th century - from the personal name (in modern Lithuanian) Grigas (Maciejauskienė 1981:169).
      • Ianik Simoniskis - 16th century - from the personal name (in modern Lithuanian) Simonas (Maciejauskienė 1981:169).
      • Балтромей Беринкишкисъ [Baltromeĭ Bernīkīshkīs"] - 16th century - from the personal name Bernik, a Polish diminutive of Bernard (Виленская археографическая комиссия 1887:650; Lietuvių kalbos institutas 2012-2021 sv. Bernikas).
      • Jakub Rymgielianis Bierſtaniſkis - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Jokūbas Rimgailietis Birštoniškis, he was the son of Rimgailas, and resided in Birštonas (Ragauskaitė 2016: 82,84).
      • *Jan Juchnowicz Poswoliſkis (Polish genitive: Jana Juchnowicza Poswoliſka) - 1561-1565 - Modern Lithuanian: *Jonas Juchnovičius Pasvališkis, he was the son of Juchno, and resided in Pasvalys (Ragauskaitė 2016: 85).
      • *Macʒiei Jakubowicʒ Upithyſkis (Polish genitive: Macʒieia Jakubowicʒa Upithyſka) - 1564-1569 - Modern Lithuanian: Motiejus Jokūbovičius Upytiškis, he was he son of Jokūbas and resided in Upytė (Ragauskaitė 2016: 86).
      Ссылки:
      • Maciejauskienė, Vitalija. 2004. "Dėl vienos XVII a. lietuvių asmenvardžių priesagos." [A 17th century Lithuanian anthroponymic suffix.] Acta Linguistica Lithuanica. 51: 29-38.
        http://journals.lki.lt/actalinguisticalithuanica/article/view/1128
      • Maciejauskienė, Vitalija. 1981. "Lietuvių antroponiminė sistema XVI a." [The Lithuanian anthroponymy system of the 16th century.] Acta Linguistica Lithuanica. 21: 154-184.
        http://journals.lki.lt/actalinguisticalithuanica/article/view/1711
      • Ragauskaitė, Alma. 2021. "Tendencies of formation of anthroponyms of rural residents in the oldest Lithuanian parish register of Joniškis dated 1599-1621." Onomástica desde América Latina 2(3):2-21.
        DOI:10.48075/odal.v0i0.25781
      • Ragauskaitė, Alma. 2018a. "XVII a. kėdainiečių lietuviškos kilmės asmenvardžiai." [Personal names of Lithuanian origin among Kėdainiai residents in the 17th century.] Acta linguistica Lithuanica 78: 53-75.
        https://www.lituanistika.lt/content/74232
      • Ragauskaitė, Alma. 2018b. "XVII a. Kėdainiečių asmenvardžių darybos tendencijos." [Trends in the Structure of Personal Names of Kėdainiai Residents in the 17th Century.] Baltu filoloģija 27(1/2): 1-118.
        DOI:10.22364/bf.27.04
      • Ragauskaitė, A. 2015. "Seniausios Lietuvoje 1599-1621 metų Joniškio krikšto metrikų knygos joniškiečių moterų asmenvardžiai lietuvių istorinės antroponimijos kontekste." [Personal names of Joniškis women from the oldest Lithuanian baptismal register of Joniškis of 1599-1621 in the context of Lithuanian historical anthroponymy.] Acta linguistica Lithuanica 73: 55-81.
        https://www.lituanistika.lt/content/55344
      • Ragauskaitė, Alma. 2014. "Kauno moterų asmenvardžiai XVI-XVII a. lietuvių istorinės antroponimijos kontekste." [Personal names of Kaunas women in the context of Lithuanian historical anthroponymy in the 16th-17th centuries.] Kauno istorijos metraštis14: 7-17.
        https://vb.lki.lt/object/elaba:6230116/
      • Ragauskaitė, Alma. 2006. "Vietovardinės kilmės asmenvardžiai ir prievardžiai XVI a. Kauno aktų knygose" [Toponymic names and nicknames in 16th century legal files from Kaunas] Baltu filoloģija 15(1-2): 81-94.
        https://www.lituanistika.lt/content/26397
      • Ragauskaitė, A. 2005. XVI–XVIII a. kauniečių asmenvardžiai. [Personal Names of the Citizens of Kaunas in the 16th–18th century] (Vilnius: Lietuvių kalbos instituto leidykla.)

      Инвентари: 

      АСД, относящихся к истории Северо-Западной Руси т. 2, с. 178

      Mieszczanie w Trokach do ekonomii należący Walenty Kiwilewicz, Kazimierz Bałasz, Banis Seylewicz... Za mostem Piotr Dudonis, Józef Wanagas
      Inne zaś do tych jezior jeziorka mnieysze należące zdawca tey ekonomii mianował te: Giłusis, Jegaytys, Białosis, między Wornikami ku Pietuchowi, Aszernaytis, ...
      Wieś Wiewieniki: Jerzy Tawkinis, Tomasz Kilda, Jerzy Łaszewicz, Woyciech Wałonis, Piotr Walonis, Jan Walonis, Jan Pakietaris, Piotr Pakietaris, Bartłomey Małukonisz, Krysztof Bukas..
      Inne jeziorka mnieysze, do tego jeziora należące: Dragociszkis y Dragociszkielis ... Zaywis pod panem Olechnowiczem, Spelgis blisko Wiłuniszek, Rwyłamas , Witeyniszkis...
      Wioska Brazyliszki... Krysztof Eycminis, Walenty Jakubonis ... Od tey wsi i folwarku puszcza jest zaczynająca się ... którey granice straży leśniczowie, na imię Dudonis...
      Wieś Antsolkiniki. ... Andrzey Matulonis, Bartłomiey Łankas...
      Od tey wsi zacząwszy z bokow rózne lasy przypierające, srzedziną las nazywający Oszczynis

       Инвентарь имения Раклишек Лидского повета, 1585, АВАК том XIV

      uroczyszcza Degiesi... niwę grunthu srzedniego Wyduczieies... uroczyszcza w Szulneliach ... nywa zakłowatha grunthu srzedniego uroczyszcza Tarpukrumis ... niwę grunthu srzedniego, uroczyszczem Mirlikłas ... iedna podlie drugiey uroczyszcza Sargokalnos ... niwa uroczyszczem Kudros ... z sianożęcią uroczyszczem Bałos ... w thym poliu skraynym sioła Butrimanskiego niwa z zaroslią uroczyszczem Kłones ... niwa grunthu srzedniego uroczyszczem Trakines ... nywa grunthu podłego uroczyszczem Szylines ... uroczyszczem w Baksztach... sianożęci uroczyszczem Paburnaweydziey ... z sianożęcią uroczyszczem Egunis ... nywa podługowata uroczyszczem Akmeninga ... od siołka Pobłaznupskiego grunthu uroczyszczem Welnagulcziey ...konczem az do scziany tilney Butrimanskiey, sianożęcz uroczyszczem Pabędramedzis .. grunthu ymienia pana Narkuskiego uroczyszczem Szlimnas ... y po częszczi sianożęci y zaroslią uroczyszczem Paliepies y Noreykiszkes ... uczyniła panu Rudominie iego gruntami Trumpanskiemi ... niwa grunthu srzedniego uroczyszczem Ylga ... szanożęczy uroczyszczem w Baksztach Spokawkies ... sianożęczy y z zaroslią uroczyszczem Geyscziunas Berzys ... uroczyszczem Slininas ... niwa grunthu srzedniego uroczyszczem Piliunamedzis ... niwa grunthu srzedniego uroczyszczem Powysznis ... od tego siołka Eyksztanskiego niwa grunthu srzedniego uroczyszczem Sargokalnos ... niwa gruntu srzedniego uroczyszczem Pakaukakalnis ...

      Istorijos Archyvas XVI a. ( 1561 m. spalių mėn. 12 d. Jurbarko valsčiaus ir Naujosios
      Valios (Virbalio) inventorius.)

      Na trzeciem mieścv niwy i zarosli miedzy lasy na vroczyszczv Bakszto łovkos grvntv średniego. Na czwartem mieścv zarosli miedzy lasy na vroczyszczv Bakszto łovkos ...
      Na piątym mieścv niwa na vroczyszczv Vnt Aszwiias Vnt Rvdczv setvwos grvntv podłego morgk 1. Na szostym miescv zarosli i sianozęći grvntv podłego na vroczyszczv Baksztay morg 1/10. Na śiodmym mieścv zarosli na vroczyszczv Baksztay.. Na dźiewiątem mieścv sianozęci grvntu dobrego na vroczyszczv Vswyias.
      na vroczyszczv Dowoynv łovkas
      na vroczyszczv Poweisgayliszkies
      na vroczyszczv Atkeystynes
      na vroczyszczv Troyneta
      na vroczyszczv Dovgvrekiećis


      В песеннике Мажвидаса Абраомас Кульветис записан, как «Кулвишкис»

      Malonus dekawoghimas Ponui Diewui usch schwenta dusches papeneghima ir pagirdima schwentu kunu ir brągu krauiu Pona Jhesaus Christau / ischwersta isch D. Mart. Luth. Giesmes per Daktara Abrahama Kulwiski
       Martynas Mažvydas, Katekizmas ir kiti raštai, Vilnius: Baltos lankos, 1993, p. 377

      топонимы и антропонимы из окрестностей Вильнюса по документу Литовской метрики 1506 года


      Якубишки, Крикишки, Терешишки, Пашкишки, Рокитки
      сеножать Трумполишки
      Яцус, Сташис, Мацкус, Петрашус, Петрюс Мелкунтевичи
      землица Жинкги
      Одрюс Якубович
      Явнис
      Витюс Жвикгевич
      Юркгелис Римшевич
      Довшкус Мацевич
      Римдюс

      землицы Гурблишка, Еичишка, Немиикишка
      озеро Илкги 

      присяги на литовском языке из Вилкомирского каптурного суда

      Lietuviu̧ kultūra ir jos veikėjai, с. 297-298


      1669 г. март 20 Вилком. каптурный суд
      Asz Iozephas Kazławskas, asz Kasperas Medziunas, asz Stanisławas Zurowskas, asz Pawiłas Ławrynanis, asz Andreius Kiszkelis, asz Petras Grygalunas, asz Matulis Tałeykis, asz Mikulis Ławelis prysiekiam Panuy Diewuy Wisagalunciam, Treycey Szwintay wienamuy ant to, iok isz palepima ir pasiuntima ia milistas pana Kasakawska panas Pawsza ir paney Drewickay ant dabrawalna kiel wałakose musu, wadinamose Traliskis, ingi miszku wazioiuncio mus bez dawima prycinias sumusze. Keyp vnt ta sprawedliway prysiekiam, teyp mumus Pane Diewe padek, a iey niesprawiedliway, Panie Diewie mus vzmuszk.
      Asz Iurgis Ozenis, asz Tamaszius Azenis, asz Mikulis Ławelis prysiekiam Panu Diewu Wisagalinciamuy Treycey Swintay an ta, iok isz palepima ir pasiuntima ia milistas pana Kasakawska paney Drewickay ir panas Pawsza an ta dabrawalna kiela wałakosa musu, wadinamose Traliskis, ing miszka wazioiuncios be dawima pricinas arklu treiata - wiena mana Iurgia beru, usz kuri pirgdamas dawiow kapu astonaliku, anta mana Mikołaiows arkli szirma, vsz kuri pirgdamas dawiow kapu dwidesimt, treciu mana Tamaszaws kumeły, usz kuria pirgdamas dawiow kapu dwilika, - gwałtowney pagrebe. Keyp an ta sprawiedliway prysiekiam, teyp mumus Panie Diewe padek, a iey niespreawiedliway, Panie Diewe mus uzmusk.

      1675 20 ноября из Вилкомирского каптурного суда
      Asz Motieius Brazionis prisiekiu Ponu Diewuy Wisagalinciam, Treycey Szwentey wienamuy anta to, keyp teysibey io milista ponas Ionas Paczabutas, łowczus Wilkamirgies, atioias su didzia drawgia zmoniu cialedzia sawa po sodzium, wadinamuiu Rapiszkiu, emis mani nog arkla aranti, muszdamas, mardawodamas uz vpes Marnakies uzweda ir ti nuwedis pacey io milista ponas ławczus wezdeys namiłaszirdingay ba iokios priczinios sumusia, sumardawoia ir dabar togi cziesu pagraskaz ir pachwołka padare. Anta to keyp teysibey prisiekiu, teyp man Pona Diewa padek, o iay nateysey, Pana Diewa mani vzumuszk




      Спрогис, Литовский язык в памятниках юридической письменности: «Eytminiszkiay», «Kolnotyszkiai»


      Mitteilungen der Litauischen Literarischen Gesellschaft, Том 4, 1899, с. 167

      Jatwez ' litauisch nur Dainawa , Dainuva heißt , ein Einwohner von dort Dainaviszkis žmogus .


      Свентяны (V. Drema Lietuvos miestai ir miesteliai; Rowell ACTA PRIMAE VISITATIONIS DIOCESIS VILNENSIS ANNO DOMINI 1522 PERACTAE ) , 1533 :
      Malinuiszkisz, Moląnczysz, Greiczniskis, Obeysczkis, Nabucis, Medeyko, Munczuskis ... Pirminiski .. 

      Из грамматики Д. Кляйна: kunas - kuniszkas

      из метрики костела св. Яна 1602-15 гг. в Вильнюсе
      Błazis, Bodonis, Bolądzis, Bombolis, Braswinis, Burnielis, Dolaytis, Dudelis, Dwoynikas, Dzidzegolwis, Dzieganisz, Dziewgiecz, Dziklisz, Dzizikos, Dzwila, Dzwilis, Gagulis, Gaydelis, Gaydowicz, Giedroyc, Gierwiało, Ginis, Gisielis, Gisiulis, Griskaytis, Grubis, Gruszelis, Gudelis, Jankanis, ... Kiernowiszkis, Trakiskia, Swirklis, Szikucis, Zayslalis, Żwirklis
       Zinkevicius Lietuviu antroponimika. Vilniaus lietuviu asmenvardziai XVII a. pradzioje )

      Trokyskis(Trakiskis) - Kauno miesto aktų knygos, XVI-XVIII a. Vaito knyga, 1561-1564

      Lietuvos inventoriai XVII a.: Norwejszis - Narwejsyski

      Lietuvos inventoriai XVII a.: Butwilelis - Butwiliszki







      Из Aleksandrynas, Birzyska 

      литовцы, которые записались по-литовски в альбом арианскому историку Любенецкому в Келецком повете Польши в 1617 году. 

      Jonas szwentas pirmoia gromatoia Atskirime
      trzetzeme Rasza tuw bildu
      Tataij esti przijsakimas pon diewa idant
      mes tiketubime jng warda snnaus jo jezusa
      christusa, ir miłetubime wienas antra kaip
      mumus dawe przjsakima
      Jo milistaij ponu Andrzeiu liubenickamuij
      pagal krawia Jezusa christusa broliu
      mielawsiam
      Andrzeius Rakiszka raka sawa
      Raszyta rakawe metuose 1617 menesia
      pazdzernika 12 dwiliktuia dienu 


      "что это правда, засвидетельствует почетный ксенз Краупишков Августин Ямонт, что он тогда был со мной", - из седьмого письма М. Можвида 

      различные деревни в Прусской Литве: 

      Краупишкен, Гаудишкен, Нойнишкен, Йанишкен, Гервишкен, Калвишкен, Лабовишкен, Лаукишкен, Колатишкен, Друтишкен, Камишкен, Гиратишкен и т. д.

      http://www.posselt-landkarten.de/index_graphik_grossblaetter.htm

      http://www.kartenmeister.com/preview/map/map_e.asp

      http://townames.cartodb.com/viz/94ce426a-5b5e-11e4-b74c-0e018d66dc29/embed_map

      http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/100K_300dpi/P30_S34_53_GUMBINNEN_%28Gabin%29_300dpi.jpg



      Dom ze wszystkim zupełny cały porządny gospodarny vulgo ukiszkas dubas z zasianym zytem pulczwartą Osmianki kielmienskiey , z zagnoionemi gruntami y z wygotowanym gruntem na jarzynę ...... Lietuviški žodžiai 1744 m 
      Lietuvių kalba XVII-XVIII a. viešajame gyvenime - Страница 29

      Комментариев нет:

      Отправить комментарий